Onze Lieve Vrouwe van Pilar is een van de oudste Maria-heiligdommen. Volgens de overlevering zag de heilige Jacobus de Meerdere, toen de Moeder van Jezus nog in Jeruzalem woonde, haar in levenden lijve aankomen op de oever van de rivier de Ebro, vergezeld van een groep engelen die een zuil droegen.

De apostel was een van de eersten die naar de westelijke grenzen van Europa reisde — het Iberisch schiereiland, de finis terrae, dat toen deel uitmaakte van het Romeinse Rijk — om het Evangelie te verkondigen. Jakobus de apostel was teneergeslagen door het zware werk en Allerheiligste Maagd Maria wilde haar moederlijke zorg tonen door hem te verschijnen en hem te bemoedigen. Volgens dezelfde overlevering kreeg Jakobus van de Maagd de opdracht om ter ere van haar een kapel te bouwen op de plaats van de verschijning.

Tegenwoordig wordt de zuil van de verschijning bewaard in de Basiliek van Pilar in Zaragoza en bezoekers hebben het door de eeuwen heen vereerd. Het beeld van de Maagd is nog geen veertig centimeter hoog. De lijnen zijn laatgotisch en door de manier waarop de tuniek is dichtgeknoopt, de riem met gesp, de hoge taille en de schoenen, kan het gedateerd worden in de 15e eeuw. De figuur van het kindje Jezus volgt niet de beeldhouwstijl van de Maagd en werd er ongetwijfeld aan toegevoegd, ofwel om het te completeren, ofwel, meer waarschijnlijk, om een vorige figuur te vervangen die vernield of aangetast was. In een van zijn handen houdt hij een vogeltje vast en met de andere klemt hij zich stevig vast aan de mantel van zijn Moeder. Het geheel zit op de pilaar, een gladde jaspiszuil bedekt met bewerkt zilver die (behalve op de 2e, 12e en 20e van elke maand) verlicht wordt met een geborduurde mantel die dagelijks wordt verwisseld.

Onze Lieve Vrouwe van Pilar in het leven van de heilige Jozefmaria

"Mijn devotie tot Onze Lieve Vrouwe van Pilar heeft me altijd vergezeld: mijn ouders, met hun Aragonese vroomheid, hebben het van kinds af aan in mijn ziel ingeprent," zei de heilige Jozefmaria.

In 1909, toen hij zeven jaar oud was en naar de Piaristenschool in Barbastro ging, zongen ze de populaire aanroeping tot Onze Lieve Vrouwe: Gezegend en geprezen zij het uur waarop de Allerheiligste Maria in sterfelijk vlees naar Zaragoza kwam... En deze devotie vergezelde hem tot het einde van zijn leven.

In Rome, in the bedroom that he used, there are two built-in shelves where, in the last two or three years of his life, he kept a small image of the Virgin of the Pillar that he kissed every morning when he woke up; and in his office, on a dark desk, there is another life-size representation of this invocation.

Tijdens de jaren die de heilige Jozefmaria in Zaragoza doorbracht, in het seminarie en tijdens zijn studie burgerlijk recht, bezocht hij Onze Lieve Vrouwe van Pilar elke dag. "Omdat ik goed bevriend was met verschillende geestelijken die de basiliek onder hun hoede hadden, kon ik op een dag in de kerk blijven nadat de deuren gesloten waren. Ik ging naar Onze Lieve Vrouwe, met de medewerking van een van die goede priesters die al overleden is, en beklom de paar trappen die de infanteristen zo goed kennen. Toen ik dichterbij kwam, kuste ik de beeltenis van Onze Lieve Vrouwe. Ik wist dat dit niet de gewoonte was, dat het kussen van de mantel alleen was toegestaan aan kinderen en aan de autoriteiten (...). Maar ik was en ben er zeker van dat mijn Moeder van Pilar blij was dat ik voor één keer de gevestigde gewoonten in haar kathedraal oversloeg. Ik blijf haar met kinderlijke liefde behandelen. Met hetzelfde geloof waarmee ik haar aanriep in die tijd, rond de jaren 1920, toen de Heer me liet voelen wat hij van me verwachtte: met datzelfde geloof roep ik haar nu aan (...). Onder zijn bescherming ben ik nog steeds gelukkig en veilig". Dat gebed tot Onze Lieve Vrouwe van Pilar, waarin hij vroeg te zien en te zijn wat God voor hem wilde, bereidde het fundament voor van Opus Dei.

De heilige Jozefmaria droeg zijn eerste plechtige Mis op in de Kapel van Onze Lieve Vrouwe van Pilar in Zaragoza. Toen hij naar Madrid verhuisde en jaren later naar Rome, bleef hij Onze Lieve Vrouwe van Pilar bezoeken wanneer hij maar kon. De laatste keer was op 7 april 1970.

Een zin van de heilige Jozefmaria, gevonden in het Boek van Aragon, herinnert eraan dat "Onze Lieve Vrouwe van Pilar een teken van kracht is in geloof, in liefde, in hoop".