“Geweld is nooit geschikt om te overwinnen of te overtuigen”

Interview met mgr. Javier Echevarria, prelaat van het Opus Dei: “Alleen uit de vrede van de gewetens komt de vrede onder de volkeren voort.”

- Het geloof heeft aan kracht verloren op de waardenschaal van veel mensen…

- Er zijn meer katholieken dan ooit tevoren. Maar belangrijker dan het getal is de vitaliteit van de Kerk die, zoals in de eerste eeuw, choqueert en aantrekt. Er zijn onmiskenbaar landen en milieus waar het aantal praktiserende katholieken is afgenomen. Daar zijn veel redenen voor te geven. Ze vallen samen met de komst van een cultuur die Christus marginaliseert en die een vruchtbare grond is voor slechte hartstochten.

- Hoe kan voor mensen zichtbaar gemaakt worden dat offer en naastenliefde gelukkiger maken dan genoegens en geld?

- Wij allen ervaren de afstand tussen wat we zijn en wat we zouden moeten zijn. Wanneer wij de christelijke rijkdom ontdekken, wordt ons duidelijk dat deze superieur is aan voorbijgaand genot en geld. Daarom nodigt de Heer ons uit om te strijden tegen de gehechtheid aan comfort en aan neigingen die de ziel aftakelen en onteren. Er bestaat niets beters dan een leven in overgave uit liefde in vereniging met Christus.

- Het Opus Dei nodigt uit de heiligheid te midden van het werk te zoeken. Hoeveel mensen geloven vandaag de dag dat men een baan niet alleen heeft om geld te verdienen?

- Het beroep kan niet alleen maar worden opgevat als een economische realiteit. In de plannen van God brengt het werk de mens tot vervolmaking en rijpheid. Daarom veredelt arbeid de persoon als deze vindingrijkheid en interesse in zijn werk legt, dingen goed afmaakt, God en de anderen met loyaliteit dient en niet alleen werkt voor een inkomen. In onze ‘supereconomische’ tijd kan het ontdekken van de christelijke waarde van het werk een bevrijding zijn en aanzetten tot medemenselijkheid.

- U wijst de geboorteregeling af. Is het verantwoord om een half dozijn kinderen op de wereld te zetten met een inkomen van 600 euro?

- Het ontoereikend zijn van de inkomsten om kinderen te onderhouden, het gebrek aan passende behuizing, de obstakels om werk te combineren met het gezinsleven vragen om oplossingen door burgers en volksvertegenwoordigers. Het is niet alleen een kwestie van geld: er zijn veel mensen die geboorteregeling toepassen en meer dan 600 euro verdienen. Wat de Kerk afwijst is een levensvisie die het materiële welzijn boven de menselijke en christelijke waarden van het huwelijk stelt.

- Kan de Kerk, geconfronteerd met een reeks gevallen van pedofiele priesters, nog kuisheid voor het huwelijk blijven vragen?

- De onthouding past binnen de christelijke moraal; dat wil zeggen, in het gedrag dat beantwoordt aan de waardigheid van de persoon en aan zijn ware geluk. De leer inzake het huwelijk zal nooit veranderen. Als aan het licht komt dat een katholiek – priester of leek – gestolen heeft, zal de Kerk haar leer over diefstal ook niet wijzigen.

- Vindt u het goed dat kerkelijke leiders een mening geven over politiek?

- Iedere gelovige leek mag, zoals elke burger, zich met zijn eigen inzichten in de politiek mengen. Het enige wat van hem gevraagd wordt is dat hij handelt in overeenstemming met het geloof. Dat betekent niet dat hem een politieke keuze wordt opgelegd. Van hem wordt wel oprechtheid, fair play en de zuivere bedoeling van dienstbaarheid aan de gemeenschap verlangd.

- Is het toelaatbaar dat religie oorzaak van oorlog is, zoals tussen de Palestijnen en Israël?

- Het is heel treurig dat de mensen elkaar vermoorden om wat voor reden dan ook. Ik geloof overigens niet dat het conflict in het Heilige Land door religieuze motieven is ingegeven. Men strijdt om een grondgebied. Onder de Palestijnen en de Israëli’s zijn mannen en vrouwen die in staat zijn broederlijk samen te leven. De vrede is een zegen van de hemel die op aarde mensen van goede wil nodig heeft.

- Hoe kan deze vrede naar Baskenland gebracht worden?

- De vrede is niet alleen de afwezigheid van oorlog. Daarvoor is een militaire overwinning of een bestand voldoende. De echte vrede, die onafscheidelijk verbonden is met de gerechtigheid, komt voort uit een hartelijke verstandhouding tussen mensen, vereist een houding van begrip en vergeving en de wil om elkaar te leren kennen en misverstanden op te lossen. En veel genade van God. De heilige Jozefmaria werd niet moe te herhalen dat de vrede onder en binnen de volkeren alleen kan voortkomen uit de vrede van de gewetens. En hij voegde eraan toe dat geweld nooit geschikt is om te overwinnen of te overtuigen. Wie geweld gebruikt, verliest altijd.

- Heeft het Opus Dei veel te danken aan Johannes Paulus II?

- Heel de Kerk is veel dank verschuldigd aan Johannes Paulus II voor zijn voortdurende overgave. Ik zou veel motieven kunnen noemen, maar het is voldoende te zien hoe hij zich op zijn leeftijd en in zijn fysieke staat inspant voor de Kerk en de wereld.

- Kan hij de oorlog in Irak tegenhouden?

- Johannes Paulus II is het meest lichtende voorbeeld van liefde voor de echte vrede. Ik zou de lezers willen vragen dat zij zich verenigen met wat de Paus voor de vrede doet en dat zij daarvoor bidden.

“DEPRESSIE KAN EEN BEVOORRECHTE GELEGENHEID TOT HEILIGING ZIJN” - Lijdt de prelaat van het Opus Dei ook aan geloofscrises?

- Niet aan crises, maar wel aan beproevingen; omdat het geloof noodzakelijkerwijs moeilijke momenten kent tegenover de schijnbare – of reële, maar niet blijvende – overwinning van het kwaad. De plotselinge dood van geliefde personen, gezondheidskwalen, tegenslagen in het leven zijn persoonlijke ontmoetingen met het kruis die ons kunnen doen wankelen. Maar met het kruis maakt de Heer ons rijper, als persoon en als gelovige.

- Hoeveel tijd bidt u elke dag?

- Ik wijd een paar keer per dag tijd aan meditatie voor het tabernakel en vele uren aan het werk, dat ook bidden is, omdat alle activiteiten in gebed omgezet kunnen worden. Maar wat in mijn leven centraal staat is, zoals voor alle katholieken, de heilige mis.

- Wat onderscheidt een lid van het Opus Dei van een gewone katholiek?

- Een lid van het Opus Dei is een gewone katholiek die de roep van God heeft gehoord om zich met Christus te identificeren en Hem aan de anderen bekend te maken vanaf zijn plaats in de wereld: zijn huis, zijn beroep, zijn sociale omgeving.

- Is het geloof een afdoende bescherming tegen depressie?

- Een depressie kan iedereen treffen. Het geloof helpt om de depressie goed te dragen. Het geeft zin aan het lijden en aan de moeilijkheden van het leven. Het stimuleert tot geduld en vertrouwen in God. Zoals iedere andere ziekte kan het omgezet worden in een bevoorrechte gelegenheid tot heiliging.

- Het Opus Dei heeft de heiligverklaring van Escrivá samen laten vallen met een ambitieus educatief project in Afrika. Welke andere acties worden er voor de misdeelden ondernomen?

- Het Werk is al meer dan vijftig jaar in Afrika actief. Ik denk aan het Medisch Centrum Monkole in Kinshasa; aan Kianda School en Strathmore College, de eerste interraciale opleidingscentra in Kenia; of aan Iroto Rural Development Centre in Nigeria.

- Koestert u de hoop dat de kerken eens weer vol zijn? Hoe wilt u dat bereiken?

- Er zijn plaatsen waar de kerken elke dag vol zitten. Ik zie dat op mijn reizen. Het christendom behoudt zijn blijvende jeugd na tweeduizend jaar, hoewel haar vitaliteit, zoals altijd, ook samen gaat met verval en onverschilligheid. De leer moet altijd trouw blijven aan het Evangelie en behoeft dan ook niet te worden herzien. Wat dagelijks herzien moet worden is het leven van ieder van ons, om te kijken welke bekering de Heer vandaag van ons vraagt.

- Welke is uw persoonlijke inbreng bij het Opus Dei geweest?

- Die vraag heb ik me nooit gesteld. Ik doe mijn best trouw te zijn aan de erfenis die ik ontvangen heb en deze net zo levend aan mijn opvolger door te geven. Ik heb van de heilige Jozefmaria geleerd het volgende gebed te herhalen: “Heer, laat uzelf zien dwars door mijn ellende heen.”

Montserrat Lluis/EL CORREO (Bilbao, Spanje)